عباس صداقت در میزگرد ایسنا با عنوان «ایدز؛ بیم‌ها و امیدها» با بیان اینکه بر اساس آمارهای رسمی و تخمینی الگوی انتقال جنسی آمار مبتلایان زن در حال افزایش است، اظهار کرد: این موضوع این نگرانی را ایجاد می‌کند که تعداد عمده افراد شناخته نشده زنان هستند و بیماری را از طریق انتقال جنسی گرفته اند.
وی در ادامه با تاکید بر اینکه هنگامی که موج سوم اتفاق می‌افتد دیگر مداخله ای نمی‌توان کرد، خاطر نشان کرد: اگر موج سوم اتفاق بیافتد این به این معنی است که اپیدمی HIV وارد جمعیت عمومی شده و تجربه برخی کشور‌ها از جمله کشورهای زیر صحرای آفریقا حاکی از این است که تمام بودجه نظام سلامت باید صرف تامین داروی بیماران شود تا به عنوان مثال بتوان تنها یک سال عمر بیماران را افزایش داد.
الگوی سوم انتقال، زنان کشور را بیشتر تهدید می‌کند
صداقت در ادامه با ابراز نگرانی از شیوع موج سوم ایدز، گفت: در این الگو افرادی که خود رفتار پرخطر نداشته‌اند به خاطر ابتلای همسرانشان در معرض ایدز قرار می‌گیرند و این الگو زنان را در کشور بیشتر تهدید می‌کند و در نتیجه جمعیتی مبتلا می‌شود که رفتار پرخطر نداشته است و به این ترتیب احتمال ابتلای نوزادان هم از طریق ایدز را افزایش می‌‌یابد.
رئیس اداره ایدز وزارت بهداشت در ادامه با اشاره به آمارهای موجود در زمینه ایدز گفت: این آمارها از طریق همکاری تمام ارگان‌های مسئول با دانشگاه‌های علوم پزشکی به دست می‌آید و هر ماه جمع‌آوری وهر سه ماه یکبار تحلیل و اعلام می‌شود.
وی افزود: طبق آمار تجمعی که از سال 1365 تا 1390 به دست آمده است 23 هزار و 125 نفر مبتلا به HIV در کشور وجود داشته که 5/91 درصد مرد و 5/8 درصد هم زن بوده‌اند از این تعداد 3053 نفر وارد فاز پیشرفته HIV هستند و 4311 نفر هم فوت شده‌اند.
صداقت ادامه داد: بیشترین موارد ابتلا به میزان 5/46 درصد مربوط به گروه سنی 25 سال تا 34 است که اگر در نظر گرفته شود که حدود 4 تا 5 سال از زمان مبادرت به اقدام پرخطر تا شناسایی و آزمایش زمان ببرد، آن‌گاه اهمیت آموزش و پیشگیری در سنین پایین محرز می‌شود.
به گفته رئیس اداره ایدز وزارت بهداشت، سهم ابتلا از طریق تزریق در این میان 5/69 درصد و سهم ابتلا از طریق رابطه جنسی 10 درصد است.
رئیس اداره ی ایدز وزارت بهداشت در ادامه با اشاره به آمار شیوع مربوط به سال 89، گفت: طبق این آمارها 4/66 درصد مربوط به اعتیاد تزریقی و 21 درصد مربوط به ابتلا از طریق انتقال جنسی است.
60 هزار نفر مبتلای شناسایی نشده در کشور وجود دارد
صداقت گفت: بر اساس آمارهای حاصل از مدل اپیدمیولوژیک UNAIDS و سازمان جهانی بهداشت که بر پایه محاسبات ریاضی و رصد دقیق کارشناسان استوار است؛ میزان مبتلایان در ایران 83 هزار نفر تخمین زده شده است و این یعنی 60 هزار نفر مبتلای شناسایی نشده در کشور وجود دارد.
وی با اشاره به قرار گرفتن افراد HIV مثبت تحت پوشش بیمه ایرانیان، عنوان کرد: تا سه ماه قبل تمام مراحل درمان افراد مبتلا به HIV رایگان بود، اما از سه ماه قبل حدود 17 هزار تومان از هر فرد دریافت می‌شود و این مصوبه در کمیته حمایت اجتماعی HIV که متولی آن وزارت رفاه سابق بود، تصویب و ابلاغ شده است، طبق این طرح کمیته امداد و بیمه خدمات درمانی مسئولیت پوشش این بیمه را به عهده دارند اما کمیته امداد کمبود بودجه را بهانه کرده است و بیمه خدمات درمانی هم حق بیمه نسبت میزان پیش‌بینی شده افزایش داده است.
صداقت افزود: تقاضای ما این است که مجلس دلیل این امر را پیگیری کند و اگر امکان باشد در بودجه سال 91 این موضوع اصلاح شود و بیماران مبتلا به HIV بتوانند مانند سابق از خدمات رایگان بهره‌مند شوند.
رئیس اداره ایدز وزارت بهداشت در ادامه گفت: تمام افراد HIV مثبت بهره‌مند از بیمه ایرانیان می‌توانند به محض قرار‌گرفتن در معرض عفونت‌های فرصت‌طلب با پرداخت فرانشیز که رقم بالایی هم نیست در بیمارستان‌های تحت پوش بیمه بستری شوند.
تهدید موج سوم شیوع در کنار بازگشت موج دوم
صداقت در ادامه ابراز نگرانی کرد که کاهش آسیبی که توسط کنترل مصرف‌کنندگان تزریقی در زندان‌ها اتفاق افتاد به خاطر عدم حمایت‌ها کمرنگ شود.
وی افزود: این نگرانی به خاطر کمرنگ شدن برنامه‌های کاهش آسیب است. رشد سریع شیوع HIV در مصرف‌کنندگان تزریقی با سرعتی بالا مهار شد، اما در حال حاضر با کاهش بودجه مراکز گذری ترک اعتیاد، با درمان‌های اجباری که انجام می شود، با کاهش بودجه مراکز اختیاری ترک اعتیاد، با کاهش توجه به برنامه کاهش آسیب در زندان‌ها این احتمال داده می شود که برنامه‌های کاهش آسیب با اولویت کمتری مورد توجه واقع شده و در نتیجه با بازگشت موج دوم بیماری در کنار تهدید به وقوع موج سوم مواجه هستیم.
رئیس اداره ایدز وزارت بهداشت افزود: همسران مصرف کنندگان تزریقی، افراد مرتبط با زنان خیابانی و غیره از جمله افرادی هستند که در معرض ابتلا به ایدز قرار دارند. تمام این جمعیت هم‌پوشانی دارند و به صورت جمعیت پل عمل می‌کنند و نمی‌توان آنان را به صورت جدا از هم دید، بلکه تمامی این جمعیت‌ها را باید در برنامه‌های مداخلاتی با یکدیگر مورد ملاحظه قرار داد.
انتقاد از درمان‌های اجباری و حذف شیوه های درمانی و مشاوره‌ای در اردوگاه‌های ترک اعتیاد معتادان
وی همچنین با انتقاد از درمان‌های اجباری در اردوگاه‌های ترک اعتیاد معتادان، عنوان کرد: مساله درمان اجباری موضوع تراکم زیاد گروه‌های دارای رفتار پرخطر در کنار هم است. افرادی که بسیاری از آسیب‌های اجتماعی را به صورت مشترک تجربه کرده‌اند و این امر باعث می‌شود این افراد در معرض تزریق مشترک و دیگر رفتارهای پرخطر قرار گیرند، ضمن اینکه این اتفاق در حالی رخ می دهد که بحث‌های درمانی و مشاوره‌ای هم در این اردوگاه ها حذف شده است.
صداقت با بیان اینکه سیاست نگهداری و جداسازی از افراد HIV مثبت در هیچ جای دنیا وجود ندارد، گفت: این افراد تنها در بحث حمایت‌های اجتماعی و درمانی مورد حمایت قرار می‌گیرند.
وی با تاکید بر اینکه هر جا تجمع گروه‌های آسیب‌پذیر بیشتر باشد، احتمال خطر انتقال HIV نیز بیشتر است"، عنوان کرد: در هنگام تجمع گروه‌های آسیب پذیر احتمال تزریق و رفتارهای پرخطر افزایش می یابد و به همین دلیل است که اعلام می‌شود باید تراکم زندان‌ها را به میزان استاندارد رساند و سازمان زندان‌ها در این زمینه و در ارتباط با روش‌های نوین اداره زندان تجربیات موفقی را کسب کرده است.
صداقت افزود: در بحث حمایت‌های اجتماعی بیماران مبتلا به HIV ، جداسازی چه در زندان‌ها و چه در سطح جامعه معنایی ندارد، مگر اینکه وضعیت بیمار به گونه‌ای باشد که سلامتی‌اش با در جمع‌بودن به خطر بیفتد که این جداسازی به خاطر اقدامات درمانی مورد نیاز انجام می‌شود نه اینکه تهدیدی برای جمع محسوب شود.
به گفته وی، در برنامه استراتژیک کشوری مسئولیت تشخیص HIV و درمان این بیماری به عهده وزارت کشور گذاشته شده است و و دیگر سازمان‌ها از جمله بهزیستی در زمینه پیشگیری نقش دارند.
افزایش رفتارهای پرخطر جنسی در پی شیوع روانگردان‌ها
رئیس اداره ایدز وزارت بهداشت در بخش دیگری از سخنانش با تاکید بر اینکه گروه‌های پرخطر گروه‌های سخت در دسترس هستند، اظهار کرد: در حال حاضر به خاطر شیوع مواد روانگردان و دسترسی راحت افراد به بهانه‌های لاغری، تمرکز و نشاط کاذب، علاوه بر آثار مخرب مواد روانگردان بر روی سیستم اعصاب و روان فرد مصرف کننده، باعث افزایش شدت رفتارهای جنسی در افراد شده و فرد نهایتا به جنون جنسی و اعتیاد جنسی می‌رسد.
وی افزود: این امر سبب تشدید شدت رفتارهای جنسی و تمایل به رفتارهای جنسی غیرعادی می‌شود که دور از آداب اجتماعی و ذهن و منطق هستند و به شیوع ایدز هم دامن می‌زنند.
گروه‌های هدف جدیدتر مبتلا به HIV به این سادگی‌ها در دسترس نیستند
صداقت در ادامه با اشاره به تغییر راه‌های شیوع ایدز، گفت: در گذشته در زمینه کنترل و پیشگیری ایدز در میان معتادان، مصرف‌کنندگان تزریقی مواد از دریافت وسایل کاهش آسیب و متادون استقبال و با دریافت یک وعده گرم به درمان‌ها تمکین می‌کردند و مناطقی هم که در آن‌جا حضور داشتند مشخص بود، اما در حال حاضر گروه‌های هدف جدیدتر به این سادگی‌ها در دسترس نیستند.
وی همچنین افزود: گروه‌های همسان برای آموزش، گروه‌های در دسترسی هستند این گروه‌ها مانند معتادان تزریقی، زندانیان، پزشکان، راننده‌های ترانزیت، کارکنان بهداشتی و درمانی هرکدام بسته آموزشی خود را دارند و می‌توان آنان را آموزش داد اما گروه‌هایی هستند که در دسترس نیستند و کانال‌های ارتباطی با این گروه‌ها تنها رسانه‌ها هستند و این موضوع لزوم توجه به آموزش همگانی با تاکید بر جوانان و نوجوانان را افزایش داده است.
رئیس اداره ایدز وزارت بهداشت در ادامه با تاکید بر روش‌های پیشگیری در بحث کاهش آسیب گفت: بهتر است جوانان با در پیش گرفتن اعتقادات دینی و باورهای اجتماعی اولین تجربه جنسی خود را به تعویق بیندازند اگر قادر به انجام این کار نیستند از داشتن شریک‌های متعدد جنسی پرهیز کرده و از روش تک همسری و وفاداری به خانواده پیروی نمایند.
صداقت افزود: افراد متاهل هم بهتر است به همسر خود وفادار باشند و ارتباطات خارج اگر چارچوب خانواده نداشته باشند در صورت عدم رعایت تمام این موارد و قرار گرفتن در معرض ارتباط جنسی کنترل نشده خود را در معرض رفتار جنسی پرخطر قرار ندهند.
آزمایش اجباریHIV قبل از ازدواج، توجیه علمی و فنی ندارد
وی در ادامه افزود: آزمایش اجباری HIV قبل از ازدواج به هیچ عنوان توجیه علمی و فنی ندارد، چرا که برای HIV یک دوره پنجره وجود دارد که ممکن است فرد مبتلا به ویروس شده باشد ولی آزمایشات آن را نشان ندهد و یا اینکه فرد دارای رفتارهای پرخطر HIV است ولی تا زمان آزمایش هنوز مبتلا به ویروس نشده است و ممکن است با ادامه این رفتارهای پرخطر پس از ازدواج نیز مبتلا به بیماری گردد، لذا کارشناسان تاکید می کنند که به جای آزمایش HIV حتما مشاوره HIV قبل از ازدواج اجباری گردد.
صداقت با بیان اینکه ابتلا به ایدز هیچ منعی برای ازدواج محسوب نمی شود، گفت: با انجام مراقبت‌های کامل دوران پیش از بارداری، بارداری، زایمان و نیز شیردهی، افراد مبتلا بهHIV هم می‌توانند ازدواج موفقی داشته و خطر تولد نوزاد مبتلا تا حد صفر نیز پایین بیاورند.
وی با بیان اینکه باید منابع را روی آموزش و اطلاع‌رسانی گذاشت، گفت: باید این آموزش‌ها مطابق با شرایط سنی، اجتماعی، جنسی و آداب اجتماعی باشند و انتظار نمی‌رود از سنین ابتدایی درباره رفتار جنسی صحبت شود، اما می‌توان مهارت‌های زندگی، الگوگزینی و هنر مقاومت در برابر ضدارزش‌ها را آموزش داد.
رئیس اداره ایدز وزارت بهداشت با بیان اینکه کم کردن فاصله 22 هزار نفری و 80 هزار نفری از استراتژی‌هاست، اظهار کرد: به این خاطر از رسانه‌ها درخواست می‌شود در راستای ایجاد انگیزه و اطلاع‌رسانی فعالیت کنند تا افراد اگر به هر دلیلی در معرض رفتار پرخطر قرار گرفتند به مراکز مشاوره بیماری‌های رفتاری مراجعه کنند و خدمات در این مراکز کاملا محرمانه و رایگان است.
وی افزود: وظیفه تشخیص درمان مبتلایان به ایدز به خاطر حساسیتش در انحصار وزارت بهداشت مانده است و در حال حاضر در تمام استان‌ها و مراکز شهرستان‌ها مراکز مشاوره بیماری‌های رفتاری و پایگاه‌های مشاوره‌ای کار انجام مشاوره و آزمایش و غیره را به صورت رایگان انجام می‌دهند.
صداقت با بیان اینکه آنچه ایدز را از سایر بیماری‌ها متفاوت می‌کند، وابستگی این بیماری به الگوهای رفتاری است، عنوان کرد: رفتارهای یک جوان قبل از مدرسه در خانواده کلید می‌خورد و در این میان باید دید ساختار هرمی خانواده و نقش پدر در الگوسازی و مهارت‌های زندگی به چه صورت است و باید فصل جدیدی در آموزش خانواده‌ها و علوم رفتاری و اجتماعی شکل داد.
وی با چند عاملی دانستن بیماری ایدز، گفت: در بحث پیشگیری و درمان و مطالعات پژوهشی در زمینه ایدز اقدامات زیادی انجام شده است، اما آنچه در آن خلا وجود وارد، بحث آموزش عمومی و اطلاع‌رسانی است.
صداقت افزود: سیاست جهان تا سال 2015 سیاست سه صفر است و برای تحقق این امر باید در سال 2011 تا 2012 آموزش همگانی با تاکید بر جوانان و نوجوانان را سرلوحه قرار داد، به این ترتیب با پیشبرد پیشگیری، درمان، مراقبت و اطلاع‌رسانی در کنترل ایدز انقلاب انجام داد.
رئیس اداره ایدز وزارت بهداشت همچنین با اشاره به اینکه ایدز دیگر بیماری مهلک نیست و به عنوان بیماری مزمن شناخته می‌شود، اظهار کرد: در حال حاضر بحث HIV و سالمندی در دنیا مطرح است که با توجه به افزایش طول عمر مبتلایان و برنامه‌ریزی‌ها برای سالمندی آنان انجام می‌شود.
وی افزود: در حال حاضر مبتلایانی در کشور وجود دارند که بیش از 20 سال است با بیماری HIV زندگی می‌کنند و رژیم‌های دارویی بیماران و مبتلایان براساس آخرین دستورالعمل سازمان جهانی بهداشت در کشور تهیه، تامین و عرضه می‌گردد.
صداقت در ادامه گفت: لازم است به خانواده و جوانان این پیام داده شود که HIV واکسن ندارد، اما پیشگیری از آن آسان است و کافی است راه‌های انتقال و پیشگیری از آن را بازشناخت و در این زمینه آموزش‌های همسان توانسته است نقش موثری را در کنترل گروه‌های پرخطر داشته باشد.
وی در ادامه با انتقاد از عملکرد هلال‌احمر در این زمینه عنوان کرد: هلال‌احمر یکی از بزرگترین تشکل‌های غیردولتی و انسان دوستانه است که بیشترین تعداد داوطلبان را دارد و لازم است در این زمینه فعال‌تر عمل کند. باید توجه داشت این مساله محدود به حوزه سلامت نیست و بحثی اجتماعی است.
وی افزود: باید در عین باز شمردن خطرات موج سوم به خودباوری رسید و تشویق یکی از راه‌های حمایت از مبارزه با شیوع HIV و خودباوری است.
رئیس اتاق ایدز وزارت بهداشت با بیان اینکه ایران یکی از معدود کشورهایی است که دارای سه مرکز آموزش بین‌المللی برای درمان HIV، کاهش آسیب و نظام مراقبت است عنوان کرد: مرکز بین المللی نظام مراقبتHIV ایران در تدوین نظام مراقبت HIV به کشورهای عراق و یمن هم کمک کرده است.
